Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε ανακοίνωση με τίτλο «Ένας κοινός δρόμος για ένα ασφαλές και διαρκές άνοιγμα», με την οποία χαρτογραφεί την πορεία προς μια ισορροπημένη πολιτική και μια κοινή Ευρωπαϊκή προσέγγιση, επισημαίνοντας τι πρέπει να γίνει για να επισπευσθεί ο χρόνος κατά τον οποίο θα μπορούμε να ανακτήσουμε τον ευρωπαϊκό τρόπο ζωής μας και να το κάνουμε με ασφαλή και βιώσιμο τρόπο, έχοντας τον έλεγχο του ιού. Ενώ η επιδημιολογική κατάσταση απαιτεί συνεχή έλεγχο έως ότου επιτευχθεί επαρκής κάλυψη από τους εμβολιασμούς, πρέπει να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις σε ολόκληρη την Ενιαία Αγορά που θα επιτρέψουν το ασφαλές και διαρκές άνοιγμά της, έτσι ώστε οι πολίτες να μπορούν να απολαμβάνουν τα δικαιώματά τους και η οικονομική και κοινωνική δραστηριότητα να μπορεί να ξεκινήσει και πάλι.

Βασικά βήματα και εργαλεία που καθορίστηκαν από την Επιτροπή (τα οποία έχουν σχέση με την ταξιδιωτική και τουριστική βιομηχανία):

Ψηφιακά Πράσινα Πιστοποιητικά

*             Η Επιτροπή ενέκρινε νομοθετική πρόταση για τη θέσπιση κοινού πλαισίου για ένα Ψηφιακό Πράσινο Πιστοποιητικό, που θα αποδεικνύει ότι ένα άτομο έχει εμβολιαστεί κατά του COVID-19 ή έλαβε αρνητικό αποτέλεσμα ελέγχου (τεστ) ή ανάρρωσε από τον COVID-19. Πρόκειται για μια προσέγγιση σε επίπεδο ΕΕ για τη διευκόλυνση της ελεύθερης κυκλοφορίας εντός της Ένωσης, με βάση τον αυστηρό σεβασμό της μη διάκρισης και των θεμελιωδών δικαιωμάτων των πολιτών της ΕΕ, και κατά συνέπεια την αποφυγή διακρίσεων σε βάρος αυτών που δεν έχουν εμβολιαστεί.

Κύρια στοιχεία της πρότασης:

• Το σύστημα Ψηφιακού Πράσινου Πιστοποιητικού καλύπτει τρεις διαφορετικούς τύπους πιστοποιητικών COVID-19: πιστοποιητικό εμβολιασμού, πιστοποιητικό ελέγχου (τεστ) και πιστοποιητικό ανάρρωσης.
• Μπορούν να εκδοθούν και να χρησιμοποιηθούν σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ για τη διευκόλυνση της ελεύθερης κυκλοφορίας. Όλοι οι πολίτες της ΕΕ και τα μέλη της οικογένειάς τους, καθώς και οι υπήκοοι τρίτων χωρών που διαμένουν ή κατοικούν στα κράτη μέλη και έχουν το δικαίωμα να ταξιδεύουν σε άλλα κράτη μέλη, θα δικαιούνται να τα λαβαίνουν δωρεάν.
• Τα πιστοποιητικά πρέπει να περιλαμβάνουν μόνο ένα ελάχιστο σύνολο πληροφοριών απαραίτητων για την επιβεβαίωση και την επαλήθευση του εμβολιασμού, του ελέγχου ή της κατάστασης ανάρρωσης του κατόχου, όπως όνομα, ημερομηνία γέννησης, ημερομηνία έκδοσης, σχετικές πληροφορίες σχετικά με το εμβόλιο / δοκιμή / ανάρρωση και ένα μοναδικό αναγνωριστικό (QR). Αυτά τα δεδομένα μπορούν να ελεγχθούν μόνο για επιβεβαίωση και επαλήθευση της αυθεντικότητας και της εγκυρότητάς τους.
• Ο εμβολιασμός δεν θα αποτελεί προϋπόθεση για το ταξίδι. Όλοι οι πολίτες της ΕΕ έχουν θεμελιώδες δικαίωμα στην ελεύθερη κυκλοφορία εντός της ΕΕ και αυτό ισχύει ανεξάρτητα από το εάν έχουν εμβολιαστεί ή όχι. Η ίδια αρχή ισχύει για τα δικαιώματα των υπηκόων τρίτων χωρών που διαμένουν ή κατοικούν στα κράτη μέλη της ΕΕ και έχουν το δικαίωμα να ταξιδεύουν σε άλλα κράτη μέλη. Το Ψηφιακό Πράσινο Πιστοποιητικό θα διευκολύνει την άσκηση αυτού του δικαιώματος, επίσης μέσω ελέγχων και πιστοποιητικών ανάρρωσης.
• Το Ψηφιακό Πράσινο Πιστοποιητικό θα ισχύει σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ και θα είναι ανοιχτό για την Ισλανδία, το Λιχτενστάιν, τη Νορβηγία, καθώς και την Ελβετία.
• Το Ψηφιακό Πράσινο Πιστοποιητικό είναι ένα προσωρινό μέτρο. Θα ανασταλεί μόλις ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κηρύξει το τέλος της διεθνούς έκτακτης ανάγκης λόγω της πανδημίας.

*             Θα καθοριστεί ένα τεχνικό πλαίσιο σε επίπεδο ΕΕ, το οποίο θα τεθεί σε εφαρμογή έως τα μέσα Ιουνίου, για να εγγυάται την ασφάλεια, τη διαλειτουργικότητα, καθώς και την πλήρη συμμόρφωση με την προστασία των προσωπικών δεδομένων. Θα επιτρέψει επίσης τη δυνατότητα επέκτασης σε συμβατά πιστοποιητικά που εκδίδονται σε τρίτες χώρες.

Ένα Ευρωπαϊκό πλαίσιο για τα μέτρα αντιμετώπισης του COVID-19

*            Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) προετοιμάζει ένα πλαίσιο για να βοηθήσει τα κράτη μέλη να λάβουν αποφάσεις σχετικά με την εφαρμογή περιορισμών. Η προσέγγιση θα ορίσει επίπεδα, που αντικατοπτρίζουν την επιδημιολογική κατάσταση σε κάθε κράτος μέλος. Θα επιτρέψει στις προσομοιώσεις να καταδείξουν πόσο περιθώριο έχει κάθε κράτος μέλος να μειώσει τα μέτρα αντιμετώπισης χωρίς να διακινδυνεύσει την αντιστροφή της εξάπλωσης του ιού. Ένα διαδραστικό ψηφιακό εργαλείο, που αναπτύχθηκε από το ECDC, θα τεθεί σε λειτουργία τον Απρίλιο για χρήση από τα κράτη μέλη.

*           Τα κράτη μέλη παραμένουν υπεύθυνα να αποφασίσουν ποιοι περιορισμοί υγείας θα μπορούν να αρθούν για τους ταξιδιώτες που θα διαθέτουν το Ψηφιακό Πράσινο Πιστοποιητικό, αλλά «θα πρέπει να εφαρμόσουν τα ίδια δεδομένα με τον ίδιο τρόπο σε όλους τους ταξιδιώτες που διαθέτουν Ψηφιακό Πράσινο Πιστοποιητικό”. Πρόκειται για την αρχή της μη διάκρισης που εισάγει η Κομισιόν στην νομοθετική πρόταση.

*           Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ξεκαθαρίζει ότι οι ταξιδιώτες με το Ψηφιακό Πράσινο Πιστοποιητικό θα πρέπει να έχουν τα ίδια δικαιώματα με αυτά που τα κράτη μέλη αποδέχονται με την απόδειξη εμβολιασμού για την άρση ορισμένων περιορισμών στη δημόσια υγεία, όπως ελέγχους ή καραντίνα.

*            Τα κράτη μέλη θα είναι υποχρεωμένα να αποδεχθούν, υπό τους ίδιους όρους, τα Πιστοποιητικά που εκδίδονται μέσω του Digital Green Certificate για τα εμβόλια που έχουν λάβει άδεια κυκλοφορίας σε επίπεδο ΕΕ. Ωστόσο, τα κράτη μέλη μπορούν να προχωρήσουν στην αποδοχή και άλλων επιπλέον εμβολίων, με δική τους απόφαση.

*            Αν ένα κράτος μέλος επιθυμεί να εισάγει νέα τεστ ή καραντίνα στους κατόχους των Πιστοποιητικών, τότε πρέπει να ενημερώσει γι’ αυτό την Επιτροπή και όλα τα άλλα μέλη και να εξηγήσει του λόγους.

Οδηγίες για την υποστήριξη πρόσθετων στρατηγικών ελέγχων και ανίχνευσης

*            Ατομικά τεστ για τον COVID-19 (ατομικά κιτ τόσο για τη λήψη δείγματος όσο και για αυτο-έλεγχο) αρχίζουν τώρα να εισέρχονται στην αγορά. Το ECDC θα δημοσιεύσει τεχνικές οδηγίες σχετικά με τους αυτοδιαγνωστικούς ελέγχους COVID-19, συμπεριλαμβανομένων λεπτομερειών σχετικά με τη διαθεσιμότητά τους, την κλινική τους απόδοση σε σύγκριση με τα τεστ RT-PCR που συνιστούν το «χρυσό πρότυπο», τις επιπτώσεις τους στην αναφορά κρουσμάτων και την επιδημιολογική παρακολούθηση, καθώς και τις ρυθμίσεις για την ορθή χρήση τους.
*            Τα κράτη μέλη μπορούν να χρησιμοποιούν Έντυπα Ψηφιακού Εντοπισμού Επιβατών (DPLF) για τη συλλογή δεδομένων από διασυνοριακούς ταξιδιώτες που εισέρχονται στην επικράτειά τους. Προκειμένου τα κράτη μέλη να ανταλλάσσουν σχετικά δεδομένα μέσω της πλατφόρμας ανταλλαγής που αναπτύχθηκε από την Επιτροπή και τον EASA, η Επιτροπή δημοσίευσε σχέδιο μέτρων για τον καθορισμό των αναγκαίων νομικών προϋποθέσεων για την επεξεργασία τέτοιων προσωπικών δεδομένων, τα οποία θα εγκριθούν μέχρι την θερινή ταξιδιωτική περίοδο.

Βοηθώντας τους τομείς του τουρισμού και του πολιτισμού να προετοιμαστούν για ένα  ασφαλές άνοιγμα

*            Στον τομέα του τουρισμού και της φιλοξενίας, η Επιτροπή ζήτησε από τον Οργανισμό Τυποποίησης, CEN, να αναπτύξει, σε συνεργασία με την τουριστική βιομηχανία και τα κράτη μέλη, μια εθελοντική υγειονομική σφραγίδα που θα χρησιμοποιούν οι τουριστικές εγκαταστάσεις. Το παραδοτέο αυτό θα είναι διαθέσιμο μέχρι το καλοκαίρι.

*            Η Επιτροπή θα προωθήσει χώρους πολιτιστικής κληρονομιάς της ΕΕ και πολιτιστικούς δρόμους, καθώς και πολιτιστικές εκδηλώσεις και φεστιβάλ, μέσω μιας εκστρατείας της για τον βιώσιμο πολιτιστικό τουρισμό που θα πραγματοποιηθεί από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Επόμενα βήματα

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο πρέπει να επισπεύσουν τις συζητήσεις, να καταλήξουν σε συμφωνία σχετικά με την πρόταση για ένα Ψηφιακό Πράσινο Πιστοποιητικό και να συμφωνήσουν μια προσέγγιση για ένα ασφαλές άνοιγμα βασισμένο σε ένα σταθερό επιστημονικό πλαίσιο. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα συνεχίσει να υποστηρίζει την αύξηση της παραγωγής εμβολίων και θα αναζητήσει τεχνικές λύσεις για την αύξηση της διαλειτουργικότητας των εθνικών συστημάτων για την ανταλλαγή δεδομένων. Τα κράτη μέλη πρέπει να επιταχύνουν τα προγράμματα εμβολιασμού, να διασφαλίσουν ότι οι προσωρινοί περιορισμοί είναι αναλογικοί και αμερόληπτοι, να ορίσουν σημεία επαφής για να συνεργάζονται για την παρακολούθηση των λυμάτων και να υποβάλλουν εκθέσεις σχετικά με τις προσπάθειες που καταβάλλονται, και να ξεκινήσουν την τεχνική εφαρμογή των Ψηφιακών Πράσινων Πιστοποιητικών ενόψει της ταχείας έγκρισης της πρότασης.

«Αγκάθια» για την αποδοχή της νομοθετικής πρότασης θα είναι: η υποχρεωτική εφαρμογή (θα πρόκειται για Κανονισμό), η αναγνώριση μόνο εμβολίων που έχει αποδεχτεί ο EMA και η διάκριση μεταξύ εκείνων που θα ταξιδεύουν δωρεάν ως εμβολιασμένοι και εκείνων που θα επιβαρύνονται με τα τεστ PCR κλπ. ή με καραντίνες.

Τον Ιούνιο του 2021, μετά από αίτημα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα δημοσιεύσει ένα έγγραφο σχετικά με τα διδάγματα που αντλήθηκαν από την πανδημία και τον δρόμο προς ένα πιο ανθεκτικό μέλλον.